Twijfel bij diagnosticeren van mentale klachten

Je kan mentale problemen ervaren zonder dat er een diagnose is gesteld. Dit maakt jouw klachten niet minder. Je kan aan jezelf werken als je inzicht hebt in de oorzaak ervan. Twijfel je of een diagnose daartoe bijdraagt? Er hoeft niet altijd een diagnose gesteld te worden om aan je klachten te werken, met of zonder professionele hulp. Het kan je wel duidelijkheid en inzichten geven waarom je je zo voelt. Deze erkenning kan zelfs een opluchting zijn. Toch is er dikwijls angst voor een ‘label’, zoals we dat kunnen ervaren. Je hebt dan écht autisme, burn-out, PTSS, of een andere psychische aandoening. Een diagnose kan enorm confronterend voor jezelf zijn. Bovendien vraag je jezelf misschien ook af hoe anderen op jouw diagnose op psychische problematiek reageren? Het stellen van een diagnose heeft zowel voor- als nadelen. Waar het in de basis altijd om gaat, is hoe jouw klachten verminderen. Of dit nu met of zonder diagnose is.

Verder kijken dan een label

Hoewel een diagnose nuttige informatie en toegang tot hulp kan bieden, is het belangrijk om verder te kijken dan het label. Je bent veel meer dan alleen een verzameling symptomen. Door oog te houden voor jouw persoonlijke ervaringen, krachten en hulpbronnen die je kan inschakelen, kan er op een meer totale manier gekeken worden naar jouw mentale gezondheid.

Uiteindelijk ben jij het zelf die kan afwegen in hoeverre de diagnose jouw leven bepaalt. Negatief denken over jezelf en bedenken (invullen) wat anderen van je vinden, beïnvloedt ook je gedrag. Soms zie je het zelf niet. Het is allemaal al behoorlijk verwarrend en je kan of durft er met niemand of weinig mensen over te praten. Je kan in een negatieve spiraal terechtkomen. Dit bevordert je mentale herstel niet. Een eerste stap kan een gesprek met een hulpverlener zijn om aan jezelf te werken. Hoe moeilijk dit ook kan zijn, als je daarin ondersteund wordt, hoef je het niet allemaal alleen te doen. Bedenk maar eens; als jouw been gebroken is, gips je dat dan ook zelf?

Voordelen van het stellen van een diagnose bij mentale klachten

Het is belangrijk om na te gaan waarom je een diagnose gesteld wil hebben, of juist liever niet. Je probeert er misschien al een tijdje zelf achter te komen. Er is immers genoeg informatie te vinden op internet. Maar of je hierbij ook de juiste informatie vindt die bij jouw klachten horen, is maar de vraag. Een professional die jouw mentale klachten onderzoekt en daarbij een diagnose stelt kan verschillende voordelen bieden:

1. Een diagnose geeft erkenning. Je kunt de klachten die je ervaart plaatsen bij het ziektebeeld. Je hebt misschien gedacht dat je je aanstelde. Of je dacht dat het vanzelf wel weer over zou gaan. Een diagnose kan hierin rust en duidelijkheid bieden;
2. Met een duidelijke diagnose kan er gerichter gezocht worden naar passende behandelingen en therapieën;
3. Met een diagnose kan thuis, op het werk of school eventuele aanpassingen worden gerealiseerd. Bijvoorbeeld een prikkelarme werkplek. Gezins- en familieleden die meer rekening met je houden;
4. Een diagnose kan helpen om meer inzicht te krijgen in je eigen klachten. Je kan gerichter proberen ermee om te gaan;
5. Je wordt mogelijk meer serieus genomen door je omgeving. Het gevoel dat je steeds maar uit moet leggen dat je je zo rot voelt, of anders reageert dan anderen, heeft nu een logsiche verklaring.

Nadelen van het stellen van een diagnose

Het stellen van een diagnose kan ook enkele nadelen met zich meebrengen. Bijvoorbeeld angst voor wat er met je aan de hand is. Dit kan je belemmeren om onderzoek te laten verrichten. Hulp vragen kan ook moeilijk zijn. Toegeven dat je dit nodig hebt, is voor veel mensen een drempel. Dit zijn nog meer nadelen van het stellen van een diagnose:

• Een diagnose kan leiden tot stigmatisering en vooroordelen, zowel vanuit de omgeving als in de vorm van zelfstigma;
• Het kan je het gevoel geven vast te zitten aan een label. De diagnose geeft een beeldvorming voor anderen over jou. Je wil liever niet dat je zo bekeken wordt;
• Een diagnose richt zich vaak op symptomen en beperkingen, waardoor je unieke krachten en kwaliteiten onderbelicht kunnen blijven. De aandacht gaat naar je beperkte mogelijkheden, terwijl jij veel meer bent dan dat;
• Het risico bestaat ook dat je vereenzelvigd raakt met de diagnose en dat dit je identiteit gaat bepalen;
• Nog een risico van een diagnose is dat je er te veel nadruk op gaat leggen en hierin jezelf anders positioneert. Dit kan werkgerelateerd en relationeel negatieve invloed hebben.

Zelfdiagnose uit angst voor diagnose door professionals

Zelf op zoek gaan naar antwoorden op je klachten is logisch, maar niet aan te raden. Er is veel informatie te vinden die een algemeen beeld over jouw klachten geven. Ieder mens is uniek en zo ook jij. De uiting van jouw klachten kunnen heel anders zijn dan bij iemand anders. Hierdoor stel je mogelijk een verkeerde zelfdiagnose en helpen de handvatten die je denkt toe passen niet, of zelfs averechts.

Risico’s van zelfdiagnose:

• Door jezelf te labelen aan een mentale aandoening, kun je in beeldvorming je klachten erger maken dan ze zijn. Een onschuldig symptoom dat precies past bij een mentale stoornis, lijkt dan alleen maar te bevestigen dat je dit hebt, terwijl het misschien helemaal niet zo is. Veel mentale klachten hebben verband met diverse ziektebeelden. Dit schept alleen maar verwarring;
• Je kan jezelf veroordelen. Een stigma dat je zelf hebt over een bepaald ziektebeeld, keert zich dan naar jezelf. Je kan hierdoor een negatief zelfbeeld krijgen;
• De invloed van buitenaf, zoals social media waarop je dagelijks informatie krijgt over bijvoorbeeld burn-out, laten je denken dat jij dat ook hebt. Dit, omdat je steeds maar enkele kenmerkende symptomen ziet en hoort, terwijl een burn-out (als voorbeeld) veel meer omvattend is;

Angst voor een diagnose door professional

Een diagnose stellen bij mentale problematiek lijkt anders te zijn als bij fysieke klachten. We gaan naar de huisarts als we een oorontsteking denken te hebben, maar we gaan pas naar een psychotherapeut als de psychische problematiek vaak al veel ernstiger is.

Maatschappelijk gezien is het nog steeds moeilijker om toe te geven dat je psychische problemen hebt, dan dat je been gebroken is. Dit is niet nodig, maar angst voor oordeel van anderen heeft wel invloed. Hoe vaak lopen mensen niet te lang door, terwijl ze al langer uitgeput zijn? Voor veel mensen kan het vooruitzicht van een diagnose dan ook beangstigend zijn. Deze angst kan verschillende oorzaken hebben:

• Onzekerheid over wat de diagnose betekent, Wat zegt dit over jouw toekomst?  Je ambities? Je kinderwens? Et cetera;
• Vrees voor stigmatisering, oordelen en veranderingen in hoe anderen na de diagnose naar jou kijken;
• Angst om de regie over je eigen leven te verliezen en afhankelijk te worden van zorg;
• Twijfels over de eigen identiteit en het zelfbeeld na het krijgen van een label;
• Angst om mensen die je dierbaar zijn te verliezen;
• Angst voor ongeloof: “je zal het wel verzinnen om aandacht te krijgen.”

Als je bang bent dat een diagnose alles zal veranderen en bepalen wie je bent, kan het vragen van onderzoek en hulp een behoorlijke drempel zijn. Bedenk dan dat het je erkenning en handvatten geeft om beter met jezelf om te gaan.

Conclusie twijfel bij diagnosticeren van mentale klachten

Het stellen van een diagnose bij mentale klachten is een complexe kwestie, met zowel voordelen als nadelen. Een diagnose kan erkenning, duidelijkheid en toegang tot gerichte behandelingen bieden, maar kan ook leiden tot stigmatisering en een gevoel van vastgelegde identiteit. Het is belangrijk om je bewust te zijn van de mogelijke impact van een diagnose op je zelfbeeld en hoe anderen je zien. Zelfdiagnose kan riskant zijn en verwarring creëren, terwijl professionele hulp vaak noodzakelijk is voor een correcte beoordeling. Uiteindelijk is het allerbelangrijkste om verder te kijken dan het label en je te focussen op je persoonlijke eigenschappen, kracht en kwaliteiten. Het zoeken van hulp kan een belangrijke stap zijn in het proces van herstel en zelfacceptatie.

Kan ik je ondersteunen in een beslissing voor verder onderzoek?

Neem dan contact met me op!
Wilmie Hermans
Integratieve psychotherapeut/coach
T: 0683628696
E: info@jezelfvoorop.nl

Heb je nog vragen of wil je graag reageren? Laat hieronder je  reactie achter!