Perfect is niet goed genoeg

“Het is niet goed genoeg. Er is niemand die het ziet, laat staan dat ze een compliment geven. Ik ga nog harder werken om te laten zien dat ik het perfect kan.”
Leg jij die lat (bijna) altijd zo hoog in alles wat je doet?
Weet je ook waarom? Word je er gelukkig van? Waarom heb je die bevestiging van anderen nodig?
Ja, dit blog gaat over perfectionisme. Wat is het, hoe ontstaat dit gedrag en hoe stop je met jezelf tekortdoen, omdat je er mentale- en psychische klachten van kunt krijgen?
Waarom accepteer je niet dat je best doen, goed genoeg is? Dat je fouten mag maken en niet altijd hoeft te presteren. Ja, het is heel wat, maar dat zijn de eisen die je aan jezelf stelt, als je perfectionistisch bent.

Wat is perfectionisme
Om als eerste aan te geven; perfectionisme is geen ziekte, geen stoornis en er is geen diagnostisch onderzoek voor. Het is gedrag dat je jezelf hebt aangeleerd. Je kunt ten gevolge van je perfectionistische gedrag wel klachten krijgen die van psychische aard zijn en lichamelijke problemen kunnen geven. Daarom noemen ze het ook wel een Transdiagnostische factor omdat het perfectionisme verband kan houden met angststoornissen, eetstoornissen, depressie en burn-out.

Wat is nu precies perfectionisme? Wat doe je dan eigenlijk? Klinisch bekeken betekent het dat je een obsessief verlangen hebt om alles perfect te doen. Daar zit ook meteen een dilemma. Want is het erg om perfect te willen zijn en handelen? Niet altijd toch? Het kan je ook succes brengen en geluk, omdat je zo je best doet en daarmee bereikt, wat je graag wil.

Perfect willen zijn is pas ongezond, als het een obsessie wordt. Als echt alles, alles perfect moet zijn en je met minder geen genoegen meer neemt. Niemand kan in alles perfect zijn, onmogelijk. Als je dit toch eist van jezelf, ben je nooit tevreden om wie jij werkelijk bent. Je geluk hangt af van prestaties, uitmuntende prestaties. Dus een beetje perfectionistisch zijn is niet erg? Nee, als je jouw kwaliteiten benut en genoegen kan nemen als het een keer niet gaat zoals je wil, is dat helemaal geen probleem.
Ongezond perfectionisme heeft constant voeding nodig. Een belangrijk kenmerk van ongezond perfectionisme is dat je grote behoefte hebt aan bevestiging van anderen. Je bent pas tevreden als jouw omgeving het ziet, als ze jou belonen. Eigenlijk is je eigenwaarde laag. Je bent niet trots op wat je bereikt, je laat het van anderen afhangen. In dit blog ga ik dieper in op ongezond perfectionisme.

Kenmerken ongezond perfectionisme
• Fouten maken is niet acceptabel
• Je doet liever alles zelf, je hebt moeite met delegeren
• Je werkt regelmatig met een hoog stresslevel
• Je hebt moeite met afmaken van taken, (het is nóg niet goed genoeg)
• Eigen behaalde successen kun je niet goed vieren (normaal vinden)
• Snel oordelend naar jezelf en anderen (het moet allemaal perfect)
• Overdreven strijdvaardig om te winnen
• Groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben
• Er is angst (vaak onbewust) om te falen en afgewezen te worden
• Je kunt niet goed overweg met feedback, dit trek je jezelf extra aan

Oorzaken perfectionisme
Wat moeten we toch veel kunnen in de maatschappij. Het begint al in het basisonderwijs met toetsen als de kleuter nog maar net een tekening kan maken. Ook krijgen we op elke leeftijd digitaal zo ontzettend veel mooie plaatjes op ons netvlies, dat perfect het nieuwe normaal lijkt te zijn. We hebben minimaal hbo nodig om een baan naar waarde te vinden, we moeten dit en moeten dat.
Maakt dit ons perfectionistisch? Nee. De prestatiegerichte maatschappij kan wel hinderlijk worden ervaren en de lat kan ook hierdoor hoger gelegd worden dan je aankan.

Het ongezonde perfectionisme heeft te maken met je karaktereigenschappen, maar ook kan de opvoeding een rol spelen en de gebeurtenissen uit je omgeving die je hebt meegemaakt, waarbij je ook niet gezien en gehoord werd. Als je als kind hebt ervaren dat je pas goed bent, als je goed presteert bijvoorbeeld. Strenge en kritische ouders kunnen hierin een voorbeeld zijn. Ergens heb je vanuit een onbewust overlevingsmechanisme jezelf aangeleerd dat je perfect moet zijn, feitelijk uit angst voor afwijzing. Het is overigens niet zo dat perfectionisme hetzelfde is als faalangst. Bij faalangst kun je vermijdend gedrag vertonen en ga je de uitdaging liever uit de weg. Perfectionistische mensen gaan dan juist de uitdaging aan, maar eisen ook nog eens van zichzelf, dat er geen enkele fout gemaakt mag worden.

Van ongezond perfectionisme naar gezond je best doen
Je kunt perfectionisme veranderen. Je kunt deze aangeleerde gedragspatronen doorbreken. Als coach/therapeut kan ik je daar ‘perfect’ bij helpen. Ik leer je op zoek te gaan naar de oorzaken van jouw drang om de beste te willen zijn en daar bevestiging in nodig te hebben. Je gaan inzien dat je eigenwaarde niet afhangt van prestaties, maar om wie jij werkelijk bent en mag zijn. Je gaat leren dat je niet altijd verantwoordelijk bent. Je leert minder te piekeren en angstig te zijn. Je leert op tijd jezelf tot een halt te roepen en dat ook volledig toe te mogen staan. Ik zou je bijna willen vragen om bij mij in mijn praktijk alles fout te leren doen en daarmee leren om te gaan. Maar dat kan ik niet. Want je kunt niets ‘fout’ doen, als je jezelf mag zijn. Daarbij, ik oordeel niet. Niet als mens en niet als professional.

“Je bent ‘perfect’ omdat je weet, dat je het niet hoeft te zijn”

• Heb je behoefte aan een kennismakinggesprek om eens te onderzoeken waar bij jou de oorzaken liggen in je eindeloos harde werk en ontevredenheid over jezelf?
• Wil je leren in zelfreflectie en zelfacceptatie?
• Wil je leren heel hard te kunnen lachen als het niet gaat, zoals jij wil?
• Wil je meer rust en kunnen genieten?

Zullen we daar samen eens GOED naar kijken? Een eerste gesprek is gratis en vrijblijvend.

Liefs Wilmie